«Σ τις 13 Απρίλη 1936 ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ ανέθεσε τον σχηματισμό κυβέρνησης στον Ιωάννη Μεταξά, που διέθετε μόλις 7 βουλευτές. Στις 27 του ίδιου μήνα, με την ψήφο όλων των κομμάτων («δεξιών» και «φιλελευθέρων») πλην του ΚΚΕ, η κυβέρνηση πήρε από τη Βουλή ψήφο εμπιστοσύνης. Στις 4 Αυγούστου κήρυξε τη δικτατορία.
Το πρόσχημα, που χρησιμοποιήθηκε για την επιβολή της, ήταν ότι η χώρα βρισκόταν «στα πρόθυρα οργανωμένης κινήσεως προς ανατροπήν του κοινωνικού καθεστώτος» από τους κομμουνιστές. Και ως αιτία προβαλλόταν η ανικανότητα της Βουλής «να δώση Κυβέρνησιν εις την Χώραν».
Η πραγματική αιτία βρισκόταν στην ανάγκη της αστικής τάξης να θωρακίσει ακόμα περισσότερο την εξουσία της, σε συνθήκες όξυνσης των αντιθέσεων του αστικού πολίτικου συστήματος και ενόψει του επερχόμενου Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι συνθήκες απαιτούσαν πιο συγκεντρωτική άσκηση της κρατικής εξουσίας και ταχύτατη λήψη αποφάσεων. Οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες αποτελούσαν για την αστική τάξη μια επικίνδυνη πολυτέλεια.
Ταυτόχρονα υπήρχε και ο φόβος του εργατικού - λαϊκού κινήματος.
[…]
Δεν επαρκούσαν οι σκληρές διώξεις, οι εξορίες και οι δολοφονίες εργατών με βάση το «Ιδιώνυμον» του Ελευθερίου Βενιζέλου, που εφάρμοσαν ευλαβικά τόσο η κυβέρνηση του ίδιου όσο και η κυβέρνηση Παναγή Τσαλδάρη. Χρειαζόταν κάτι πιο έντονο.
Οι ενέργειες του Μεταξά, ο οποίος προετοιμαζόταν από καιρό για την κήρυξη της δικτατορίας, έγιναν σε συνεργασία με τον Γεώργιο Β’ και τη σύμφωνη γνώμη και στήριξη της Μεγάλης Βρετανίας.
Το «κλίμα» υπέρ μιας δικτατορικής λύσης ευνοούσε επίσης η άνοδος του φασισμού και του ναζισμού στην Ιταλία και στη Γερμανία, καθώς και η επιβολή σειράς δικτατορικών καθεστώτων σε πολλές χώρες της Ευρώπης, αλλά και ο αντικομμουνισμός που οργίαζε.
~~~~~~~~
Το καθεστώς της 4ης Αυγουστου ήταν αστική δικτατορία, που ενσωμάτωσε στην ιδεολογία και στην πρακτική της «δάνεια» και επιρροές από τον φασισμό - ναζισμό (ναζιστικός χαιρετισμός, ίδρυση της ΕΟΝ με στρατιωτικοποιημένη δομή, «σωματειακή» οργάνωση της κοινωνίας). Το ιδεολογικό πλαίσιο της 4ης Αυγούστου δεν αποτέλεσε κάποια ριζική «τομή» στην αστική ιδεολογία. Το κεφάλαιο στήριξε άμεσα τη δικτατορία και με τη συμμετοχή εκπροσώπων του στις κυβερνήσεις της δικτατορίας, τραπεζικών στελεχών, βιομηχάνων και άλλων επιχειρηματιών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ανδρέας Χατζηκυριάκος, ιδιοκτήτης της τσιμεντοβιομηχανίας «ΑΓΕ Ηρακλής» και πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχάνων ανέλαβε το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας στη πρώτη δικτατορική κυβέρνηση Μεταξά.
Ο αμερικανός πρεσβευτής θεωρούσε πως στην ομάδα «γύρω και πίσω» απ' τον Μεταξά βρίσκονταν ο διοικητής της Εθνικής Τράπεζας Ιωάννης Δροσόπουλος, ο Αλέξανδρος Κανελλόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Ανωνύμου Ελληνικής Εταιρείας Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων και ο Πρόδρομος Μποδοσάκης Αθανασιάδης.
Σημαντική στήριξη στη δικτατορία προσέφεραν και οι βιομήχανοι Επαμεινώνδας Χαρίλαος, Ν. Κανελλόπουλος, οι Λαναράς -Κύρτσης, οι αδελφοί Ηλιάσκοι, ο Γ. Πεσματζόγλου, η εταιρεία Πάουι και εκδοτικά συγκροτήματα.
~~~~~~~~
[…] στην ιστορία του Μεσοπολέμου δεν αποτέλεσε «πρωτοτυπία» η δικτατορία του Μεταξά, καθώς προηγήθηκαν αρκετές «εκτροπές» απ' την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία, εκπορευμένες και από τις δύο αστικές πολιτικές παρατάξεις [πραξικόπημα Γαργαλίδη - Λεοναρδόπουλου - Μεταξά, Πάγκαλου, Βενιζέλου - Πλαστήρα (1933 και 1935), Γεωργίου Κονδύλη].
ΣΤΡΑΤΗΣ ΔΟΥΝΙΑΣ,
Μέλος του Τμήματος Ιστορίας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ
ΤΑ ΝΕΑ, 4η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2018
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου